İngilizce bir kelime olan Assure, sözlük anlamı olan güven vermek, garanti etmek, sağlamlaştırmak gibi anlamlar taşımaktadır. Bu anlamlar, öğretim tasarım modeline verilebilecek gerçekten anlamlı eylemler olsa da; Assure modeli, modeli oluşturan altı aşamanın baş harflerinin birleştirilmesi ile isimlendirilmiştir. Birleşimin böylesine güzel bir sözcük oluşturması, Assure modelinin yapısına, amacına ve onun ortaya çıkmasını sağlayan endişeyi göstermesi bakımından isminin yanında, çok anlamlı bir simge oluşturmuştur. Assure modeli ile tasarlanan öğretim programının güvenilirliği, sağlamlığı modelin içeriğinden anlaşılacağı gibi, ismi ile de yansıtılmaktadır.
Assure modeli, öğrencilerimizin karakteristik özelliklerine ve ulaşılmak istenen öğretim hedefleri doğrultusunda uygun yöntemler, medya ve materyaller seçerek hazırlanan öğretim tasarımı modelidir. Assure modeli ile tasarlanan öğretim programlarının sonunda en uygun yöntemleri, medyayı ve materyalleri kullanılabilir ve öğrenenlerin yüksek öğrenme performansı göstermeleri sağlanabilir. Yapılan analizler ve değerlendirmelerin en büyük amacı, imkanlar dahilinde öğrenenlerin öğrenmek istedikleri gibi öğrenmesini sağlayarak, öğrenenlerin öğretim programının hedef ve amaçlarına ulaşmalarını sağlamaktır.
ASSURE MODELİ
Etkili ve verimli bir şekilde materyal ve teknoloji kullanılmak isteniyorsa, sistemli bir planlama yapılmalıdır. Assure modeli böylesine bir plan yapmak için en uygun yöntemdir.
Assure modeli ile öğrencilerimizin karakteristik özellikleri ve ulaşılmak istenen öğretim hedefleri değerlendirilerek öğretim programını hazırlanabilir. Bu değerlendirmeler sonucunda en uygun materyali kullanılabilir ve öğrenenlerden en verimli geri bildirimler alınabilir.
Öğrenenler, öğretim esnasında araç-gereç ve materyalleri çok sık kullandıkları için, çok dikkatli bir seçilmesi gerekir. Öğretim programı esnasında kullanılacak olan araç-gereç ve materyaller hangi amaçlarla kullanılacak sorusu çok iyi yanıtlanmalıdır. Assure modeli, öğrenenlerin öğrenme etkinliklerine katılmalarına büyük önem vermektedir.
Öğretim programının tamamlanmasından sonra, öğrenenlerin öğretim hedeflerine ne kadar ulaşabildikleri ölçülmeli ve gözlemlenmelidir. Ayrıca öğretim süreci ve bu süreçteki aşamaların da değerlendirilmesi gerekir. Yapılacak olan değerlendirmeler;
Kullanılan materyaller amacına uygun mu?
Çalışmalara öğrenenler tarafından aktif katılım sağlandı mı? v.b. sorularına verilecek geçerli yanıtlar ile bir sonraki aşamaya geçilecektir.
Öğrenme ve öğretme süreci belirtilen aşamalarda sağlanacak ilerlemeler olarak düşünülebilir. Gagne(1985) bu bölümleri, öğretim olayları olarak tanımlamıştır. Gagne’nin araştırmaları öğretim programının etkili ve verimli tasarlanabilmesi için;
•Öğrencilerin ilgileri, yetenekleri,
•Bu özelliklere göre yeni materyaller sunulması,
•Öğrenenlerin pratik çalışmaları esnasında yapacakları geri beslemeler,
•Öğrenilen bilgi, davranış ve tutumların ölçülmesi ve
•Öğrenenlerin programa aktif katılmalarını sağlayan etkinliklerdir.
1- Öğrenenlerin Analizi
Planlamada ilk adım, öğrenenlerin tanımlanmasıdır. Öğrenenler; öğrenci, stajyer, belli bir konuda yetiştirilecek kursiyer olarak, hafta sonu kurslarına, sivil kulüplere veya gençlik gruplarına katılmış olabilir. En uygun seviyede hedefler belirleyebilmek için, öğrenenleri tanımak gerekir. Öğrenenler;
a)Genel Karakteristik
•Yaş
•İş
•Kültürel
•Sosyoekonomik etkenler v.b.
b)Giriş Yeterlilikleri
•Öğrenenlerin başlangıç esnasındaki bilgi seviyeleri
•Ön gereksinim yetenekleri
•Düşünme, davranış yöntemi v.b.
c)Öğrenme Biçimleri
•Algılanabilir tercihler ve dayanıklılık
•Bilgi işleme alışkanlıkları
•Motivasyonu etkileyen faktörler
•Psikolojik faktörler
2- Hedeflerin Belirlenmesi
İkinci adım net olarak hedefleri belirlemeye çalışmaktır. Hedefler ders müfredat programına, konu ile ilgili ders kitapları içerisinde belirtilen hedefler, öğretim görevlisi tarafından uygun bir şekilde düzenlenir. Hedefler içerisinde, öğrencilerin öğretim programının sonunda kazanacağı bilgiler, kazanacağı performans yetenekleri ve bu yetenekleri hangi koşullar altında kazanabilecekleri belirtilmelidir. Öğrenenlere kazandırılmak istenen davranışlar ölçülebilir ve gözlenebilir olmalıdır. Öğretim programının getirileri, ABCD formatında belirtilmelidir.
A-Audience(Öğretim programına Katılanlar)
B-Behaviour(Davranışlar ölçülebilir ve gözlenebilir olmalıdır)
C-Conditions(Kazanılan yetenekler hangi Şartlarda tanımlanabilecek)
D-Degree(Kazanılan yeteneğin Derecesi: zaman sınırlaması, doğruluk oranı v.b.)
Örnek:
Bu öğretim programının sonunda;
•Öğrenenler, Assure modelini tanımlayabilecek,
•Assure modelinin altı aşamasını sayabilecek,
•Aşamaların içeriklerini %80 doğruluk oranı ile belirtebilecek,
•Assure modeli ile 2 hafta içerisinde öğretim programı tasarlayabileceklerdir.
3- Yöntem, Medya ve Materyallerin Seçilmesi
Öğrenenlerin analizi tamamlandıktan ve hedeflerin belirlenmesi ile öğretim programının başlangıç noktası(katılımcıların ön bilgileri, yetenekleri, davranışları v.b.), ve bitiş noktası(öğretim programı sonunda ulaşılacak hedefler) belirlenmiştir. Şimdiki aşama, başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki köprüyü kuracak yöntem, medya ve materyallerin seçilmesidir. Bu yöntem için 3 seçenek vardır.
•Hazır olarak bulunan materyalleri kullanmak,
•Hazır olan materyallerin geliştirilmesi,
•Yeni materyaller tasarlanması.
4- Medya ve Materyallerin Kullanılması
Materyal seçiminden sonra, medyamızı ve materyallerimizi öğretim programının hedeflerine ulaşmasını sağlayacak, alıştırma ve uygulamaların nasıl uygulanacağını belirten bir yöntem seçilmelidir. Öncelikle kolay ve somut uygulamalar ile (Dale’in yaşam konisinde belirtildiği gibi) konuya ön yaklaşımlarda bulunulur. Daha sonra konu işlenmeye başlanır. Konu işlenişi sırasında öğrencilerin aktif katılımlarını sağlayan etkinlikler düzenlenmelidir.
Eşkenar üçgenin tanıtılması ile ilgili konunun işleniş aşamaları aşağıdaki gibi düzenlenebilir. İşleniş sırasında tanımlar sözlü anlatım yöntemi ile, konu hakkında yapılacak örnekler bir projektör yardımı ile Powerpoint dosyası olarak ta sunulabilir. 3. adım olan ön bilgilerin hatırlanması aşaması sırasında soru-cevap tekniği de öğrencilerin aktif olarak derse katılmasını sağlayacak ve güdülenme motivasyonlarını arttıracaktır. Anlatım sırasında örneklerin tekrar çizilebilmesi ve çizilen üçgenlerin öğrenciler tarafından gerçek zamanlı takip edilebilmesi için, bir pergel ve cetvel yardımı ile tebeşir ve kara tahta araç-gereçleri de kullanılabilir.
Örnek Olay: Eşkenar üçgenin tanıtılması(Gagne’nin 9 öğretim olayı ile düzenlenmiştir.)
1. Adım: Dikkat Çekme
Öğrencilere bilgisayar ile çizilmiş çeşitli üçgen örnekleri gösterilir
2. Adım: Hedefi belirtme
“Eşkenar üçgen nedir?” sorusu sorulur
3. Adım: Ön bilginin hatırlanması
Üçgenin tanımı tekrar ettirilir
4. Adım: İçeriğin sunulması
Eşkenar üçgenin tanımı yapılır
5. Adım: Öğrenmeyi yönlendirme
Eşkenar üçgenin nasıl oluştuğu gösterilir
6. Adım: Alıştırma etkinliklerinin yapılması
Öğrencilerden 5 farklı örnek hazırlamaları istenir
7. Adım: Dönüt sağlama
Bütün örnekler kontrol edilir
8. Adım: Performans değerlendirme
Örnekler notlandırılır
9. Adım: İlişkilendirme
Öğrencilere karışık şekiller gösterilip, eşkenar üçgen olanları ayırt etmeleri istenir.
5- Öğrenenlerin katılımı
Öğretimin verimli olabilmesi için öğrenenlerin programa aktif olarak katılmaları gerekir. Bunun için öğretenler tarafından bir dizi öğrenme etkinlikleri yürütülür. Düzenlenen etkinlikler, öğrenenlerin pratik yapmalarını sağlanmalı, bilgi ve yeteneklerini geliştirmeli ve geri bildirim vermelidir.
İnsanlar uygulama yaparak öğrendikleri bilgilerin %90’ı akılda kalıcı olmaktadır ve bu şekilde öğrenilen bilgiler en uzun süre hafızada kalırlar. Bu sebeple öğrenenlerin derse aktif şekilde katılmalarını sağlamak amacı ile öğrenme etkinlikleri düzenlenmelidir. Bu etkinlikler aşağıdaki öğretim yöntemleri olabilir.
•Tartışma yöntemi
•Buluş yöntemi
•Soru-cevap yöntemi
•Araştırma projeleri
•Bilgisayar destekli öğretim(internet, uygulama programları, web tabanlı dersler)v.b.
Örneğimizde öğrenenlerin derse aktif katılmalarına sağlayan aşamalar 2,3,6 ve 9. numaralı aşamalardır.
2. Adım: Hedefi belirtme
“Eşkenar üçgen nedir?” sorusu sorulur
3. Adım: Ön bilginin hatırlanması
Üçgenin tanımı tekrar ettirilir
6. Adım: Alıştırma etkinliklerinin yapılması
Öğrencilerden 5 farklı örnek hazırlamaları istenir
9. Adım: İlişkilendirme
Öğrencilere karışık şekiller gösterilip, eşkenar üçgen olanları ayırt etmeleri istenir.
Bu aşamalarda öğrenenler eşkenar üçgen nedir sorusunu ön bilgileri ile yanıtlamaya çalışır, yeni örnekler hazırlar ve bir dizi karışık şekiller arasından eşkenar üçgenleri belirlemeye çalışır ve bu süreç içerisinde öğretim programına aktif olarak katılır.
6- Değerlendirme ve Güncelleme
Öğretim programının sonucunda, düzenlenen öğretimin programının etkileri, verimliliği ve programa katılan öğrencilerin öğrendikleri bilgilerin değerlendirilmesi gerekir. Genel bir değerlendirme yapmak için, tüm öğretim sürecinin incelenmesi gereklidir. Değerlendirme aşaması, aşağıdaki sorulara verilen yanıtlar ile yapılabilir.
Öğrenenler, öğretim programının hedeflerine ulaştı mı?
Seçilen medya ve materyaller, hedeflere ulaşılmasında öğrenenlere yardımcı oldu mu?
Tüm öğrenenler materyalleri amacına uygun bir biçimde kullanabildi mi?
Nerede olursak olalım, ulaşmak istediğimiz hedefler ile ulaştığımız gerçekler arasında bazı farklılıklar olacaktır. Bu farklılıkları düzeltmek için, öğretim programını tekrar gözden geçirmeli, gerekli kısımları tekrar düzenleyerek öğretim programını hedeflerimize ulaşma doğrultusunda yeniden güncellemeliyiz.
AMERİKA’DA UYGULANAN ÖRNEK BİR ASSURE MODEL UYGULAMASI
Birleşik Devletlerde ilköğretim 5. sınıfta okutulan “Toplumsal Çalışma Öğretimi” dersinin Assure modeli ile planlanması incelenecektir. Bu program Catty Wittman tarafından şu anda Amerika Birleşik Devletlerinde uygulanmaktadır.
1- Öğrenenlerin Analizi
Hedef kitle, ilköğretimin 5. sınıfında okuyan 10-11 yaş grubu arasındaki öğrencilerdir. Okul kırsal bir alanda bulunmaktadır. Öğrencilerin çoğu orta sınıf bir ailenin çocuğudur. Sınıfın yarıdan fazlasının bilgisayarı vardır. Öğrenciler, internette gezinti yapmaktan ve bilgisayarda oyun oynamaktan çok zevk almaktadır. Öğrencilerin çoğunluğu dersin hedeflerine ulaşmaktadır. Aralarından bir kaçı “gifted learner” olarak tanımlanan süper öğrenci sınıfına girebilir. Öğrenciler hızlı adımlarla ve eğlenceli etkinliklere katılarak öğrenmeyi tercih ederler. Öğrenciler grup çalışmasından hoşlanıyor ve konunun derinlerine inmekten çok özet bilgiler ile ilgileniyorlar. Derslerin sonunda, Latin Motto tarafından bulunan ve en iyi çözüm seçilen “E Pluribus Unum” yönergesi ile öğrenciler farklı geçmişe sahip birçok insanın, yeni bir devletin vatandaşı oldukları temel fikrini kabul ederler.
2- Hedeflerin Belirlenmesi
Bu öğretim programı sonunda öğrenciler;
•Batı yarım kürede yaşayan insanların karakteristiklerini analiz edebilecek,
•Birleşik devletler, Kanada ve Latin Amerika’da geçmişte yaşamış veya şimdi yaşayan toplulukların özelliklerini tanımlayabilecek,
•Öğrenciler, “Great American Melting Pot” denilen “Büyük Amerika eritme potası” adlı oyunu America Rock CD’ni yükleyerek oynayabilecek,
•Farklı göçmen grupların yollarına devam etmesi için onlara yardım edecek aktivite sayfalarını doldurabilecek,
•Öğrenilen yaşantılar hakkında tartışabileceklerdir.
3- Yöntem, Medya ve Materyallerin Seçilmesi
Yöntem:
Öğrenciler farklı öğretim etkinliklerine katılacaklardır. Amerika Rock CD’si içerisindeki oyunu oynamak için iki kişilik grup halinde çalışacaklardır. Aktivite sayfalarını dolduracak ve topladıkları bilgileri analiz edeceklerdir. Öğrenciler son olarak, tüm grupların katılacağı tartışmaya katılacak ve bilgi alış verişinde bulunacaklardır.
Oyun içerisinde, göçmenlerin göç tecrübelerini yaşayacak, ne kadar uzaklardan geldiklerini görecek ve çok büyük özveride bulunduklarını anlayacaklardır.
Medya:
•America Rock CD-ROM
Materyaller:
•“People from many Lands” denilen “birçok ülkeden insanlar” adlı aktivite sayfası
•Kalemler
•America Rock CD-ROM
•Bilgisayar Laboratuarı
4- Medya ve Materyallerin Kullanılması
-Sivri kalemler
-Birçok ülkeden insanlar(People from many Lands) aktivite sayfasını oluşturduğunuz 2 kişilik gruplara dağıtılması
-America Rock CD’sini bilgisayara yüklenmesi
-Büyük Amerikan Eritme Potası oyununun seçilmesi
-Her bir gruba, bilgisayar verilmesi
-Kalemlerin ve aktivite sayfalarının dağıtılması
-Grupların aşağıdaki konular hakkında düşünmeleri için onları cesaretlendirin;
a-İlerlemeleri gereken yolu takip edin ve gerekli yönlendirmeler sağlayın
b-Birleşik Devletlere hangi farklı yöntemler ile gelinebilir?
c-Göçmenlerin Birleşik devletlere geldiğinde ne bulmayı ümit ediyorlar?
Öğrencilerin oyun sırasında yardım almalarını sağlayacak göç tarihi hakkındaki açıklamayı oyunun yardım menüsüne yükleyin.
5- Öğrenenlerin katılımı
İlk aşamada iki öğrenciden oluşan grup, bilgisayar oyunundan herhangi bir insan seçecek ve seçilen bu insan Amerika’ya nasıl geldiğini açıklayacaktır. İkinci aşamada öğrenciler seçtikleri insanın anlattığı göç hikayesini diğer öğrencilere anlatır. Üçüncü aşamada farklı göçmen grupların yollarına devam etmesi için onlara yardım edecek aktivite sayfalarını dolduracaklardır. Son aşama, oyunu bitirdikten sonra başlayacaklardır. Öğrenciler, Amerika’ya gelen farklı göçmen grupları hakkında America Rock CD’sinden topladıkları bilgileri tartışacaklar ve seçtikleri örnekleri değerlendireceklerdir. Bu ders öğrencileri, Amerika’nın farklı kültürler olduğu gerçeğini öğrenmelerini sağlar.
6- Değerlendirme ve Güncelleme
Öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesi öğretmenin; oyun oynama ve tartışma esnasında öğrencinin performansına göre(%60) belirlenir. Doldurulmuş aktivite sayfasındaki notlar da(%40) değerlendirmeye alınır.
ASSURE MODELİN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Hazırlanacak öğretim programının başarılı olabilmesi, o öğretim programının ne kadar iyi planlandığına bağlıdır. Assure model bu planı oluşturabilmek için kullanılan en etkili yöntemlerden biridir. Aşamaları dikkatlice incelendiğinde, öğretimin en önemli bileşenlerinin etkili ve verimli bir biçimde kullanmayı hedeflediği görülür. Bu aşamalar üzerinde yapılacak çalışmalar ile yapılan plan; hem öğrenciler üzerinde, hem de programı yürüten öğretim elemanına çok büyük avantajlar sağlayacaktır. Bu avantajlardan bazıları;
Öğretim programı önceden programlandığı için öğrenciler ne öğreneceğini, öğretmenler ne anlatacağını bilirler ve görevlerini et verimli şekilde yaparlar.
En uygun ve verimli olacak öğretim yöntemi, medya ve materyalinin seçilmesi sağlanır.
Öğretim programına başlamadan önce hedefler belirlenir, öğrencilerin belirlenen hedeflere ulaşmaları için, bu hedefler doğrultusunda uygun yöntem medya ve materyaller kullanılır.
Aktivite akışını devam ettirmek ve öğretim süreci başlamadan önce materyallerin, çevrenin ve öğrencilerin hazırlanması için harcanan geçiş zamanı en aza indirilir.
Assure model ile öğretim yöntemleri, medya ve materyaller daha etkili ve daha verimli olarak kullanılabilir.
Eğitim sürecinin Assure modeli ile planlanması gerçek öğrenme zamanını arttıracaktır.
Assure modeli ile; öğrenci katılımının planlanması, öğrencilerin aktif olarak derslere katılmalarını sağlayacak ve böylece mükemmel öğrenme gerçekleşecektir.
Assure modeli ile; öğrencilerin başarısını ve öğretim için kullandığımız yöntem, medya ve materyallerin değerlendirme sürecini planlarız ve öğretmenlerin öğrencileri, öğrencilerin öğretmenleri değerlendirmesi ile kullandığımız yöntem, medya ve materyallerin uygunluğunu kendimizi yansıtarak değerlendirmiş oluruz. Bu değerlendirme sonucunda gereken aşamaları yeniden planlayarak güncelleriz.
Assure modelin çalışkan öğretmenler için bir dezavantajı yoktur. İlla ki bir dezavantaj yazılması gerekiyorsa;
Öğrettiğiniz her farklı konu için Assure modelin tüm aşamalarını tekrar planlama yapmanız gerekmektedir. Bu süreç ise zaman kaybına sebep olacaktır. Aynı öğretim programını bir başka öğrenci grubuna anlatmak için de Assure modelin tüm aşamalarını yeniden planlamak gerekmektedir. Dolayısı ile yeniden bir zaman kaybı yaşanacaktır, ancak hazırlayacağımız bu yeni planın, öğretme-öğrenme süreci açısından değeri daha büyük olacaktır.
SONUÇ
KAYNAKÇA
1. Heinich, R., Molenda, M, Russell, J. & Smaldino, S. (1999). Instructional Media and
Technologies for Learning, 6th Ed.
2. http://www.math.metu.edu.tr/~eylem/Assure.htm ODTÜ web sitesi
3. Cathy Wittman, personal.ecu.edu/clw1029/assurelesson.html web sitesi
4. Gagné, Robert M. 1985. The conditions of learning. 4th ed. New York: Holt, Rinehart & Winston
5. http://pdc.cvc.edu/rs/files/IDAssure.doc web sitesi
6. Aziz H.(2003) A publication of the Office of Information Technology at Valencia
Community College http://valencia.cc.fl.us/oit/articles/articles_detail.cfm?ID=45 web sitesi
